İmalat işlerinde frezelemeye birçok sektörde ihtiyaç duyulur. Tornacılıkta bir deliğin ağzını genişletmeye yarayan çelik alete freze denir. Geleneksel frezeleme tezgahlarına oranla CNC freze tezgahları bu işleri çok daha hızlı, kolay ve güvenli hale getirmekte. Başta kalıpçılık ve makine parçası üretimi olmak üzere birçok alanda CNC frezeleme sayesinde insan emeğine ihtiyaç azalıyor. Veri işleme becerisi son derece yüksek CNC freze tezgahları sayesinde seri üretim potansiyelleri artıyor. Peki CNC frezeleme nedir? CNC freze tezgahı nedir ve nasıl çalışır? Bu tezgahların kısımları ve yaptıkları işler nelerdir? Bu yazımızda, CNC frezeleme hakkında faydalı bilgiler paylaşacak ve freze tezgahlarını kısaca tanıtacağız.
CNC Frezeleme Nedir?
Öncelikle frezelemeden kısaca bahsedelim. En genel tanımıyla frezeleme, belli bir iş parçasını freze tezgahında işlemek demektir. Freze ise tornacılıkta bir deliğin ağzını genişletmeye yarayan çelik alettir. Bu alet kullanılarak iş parçası üzerinde gerçekleşen işlemler, imalat alanında farklı pek çok ihtiyaca çözüm sağlar. Tarih boyunca tornacılıkta olduğu gibi frezeleme konusunda da farklı pek çok çözüm geliştirildi. Bu bağlamda freze tezgahlarının tarihçesi çok uzun bir geçmişe dayanır. Elektrikli torna tezgahlarının kullanımıyla birlikte freze tezgahlarının tarihçesinde de önemli değişimler meydana geldi.
Günümüzde CNC torna tezgahları ile CNC freze tezgahlarını farklı pek çok imalat sürecinde görmekteyiz. Örneğin otomotivden havacılığa, makine imalatından savunma sanayisine kadar pek çok alanda CNC çözümleri yaygın bir kullanıma sahiptir. En yaygın kullanım alanları ise endüstriyel üretim hatları ve montaj işleridir. Farklı ebatlarda birçok CNC frezeleme çözümü başka birçok alanda da üretim süreçlerini kolaylaştırır. Örneğin mobilya sektöründe CNC freze ahşap işleme çözümleri ön plandadır. Son yıllarda ülkemizde CNC freze ile üretim birçok sektörde yoğun ilgi görmektedir.
CNC freze işlemi hakkında detaylı bilgi arayanlar, bu işlemin bilgisayar kontrolünde nasıl gerçekleştiğini öğrenmek ister. Aslına bakarsanız, CNC frezeleme operasyonu mekanik bir süreçtir. Freze tezgahında malzemeleri delmek ve diğer işleri yapmak için bilgisayar programı devrededir. Tüm operasyon, gelen komutlar sayesinde gerçekleşir. Operatör ise ilgili kısımlarda yönlendirmeyi sağlar. Tezgahı kullanan kişiye CNC freze operatörü denir. Frezeleme sırasında rutin operasyonlar için program içindeki döngüler kullanılır. Böylelikle CNC freze elle program yazma daha pratik hale gelir. Talaş kaldırma operasyonları, makinenin ana iş operasyonudur. Bu operasyonun dışındaki diğer operasyonlar alt programlarla gerçekleşir. Ana programların yanı sıra alt programlar da frezeleme işlerinde hızlı ve pratik çözümler sunar.
CNC Freze Tezgahı Nedir ve Nasıl Çalışır?
Kısaca ifade edecek olursak CNC freze tezgahı, birden fazla kesici ağza sahip çarkıyla iş parçalarından talaş kaldırma işlemi yapan bir makinedir. Bu makinenin geleneksel freze tezgahlarından en önemli farkı, iş süreçlerinin bilgisayar programı gözetiminde ilerlemesidir. Nitekim CNC frezeleme işlemi, önceden makineye yüklemesi gerçekleşmiş özel programa göre ilerler. Bu program, kontrol paneli üzerinden tezgaha girilir. Hafıza kartında kayıt altına alınır. Böylelikle frezeleme işlemi sorunsuz şekilde ilerler. İşlem sırasında ortaya çıkabilecek sorunların çözümünde operatör devreye girer. CNC freze kodları sayesinde sisteme manuel müdahale şansı hep vardır.
CNC freze tezgahları genellikle mehanit döküm ve rijit gövde yapısına sahiptir. Bu tezgahların yük kapasitesini artırmak için masura rulmanlardan yararlanılır. Ayrıca direnci yüksek iş milleri sayesinde makinenin çalışırken fazla ses çıkarması önlenir. CNC freze cep boşaltma işleri de bu miller sayesinde kolaylaşır. Tezgahtaki yağlama özelliğinin mesafeye göre ayarlanması da bu bağlamda önemli bir kullanım kolaylığıdır. Freze makine çeşitlerinde otomatik kapanma özelliği ise enerji tasarrufuna katkı sağlar. Otomatik takım değiştiriciye sahip olması ise kullanım sırasında zaman kaybını önler. Diğer taraftan freze çevrimlerinin bilgisayar kontrolünde gerçekleşmesi hata ihtimalini azaltır. Freze eksenlerinin kusursuz şekilde çalışmasını sağlar.
CNC freze nedir diye merak edenler, bu tezgahın çalışma şeklini de merak eder. Genel olarak baktığımızda, CNC freze tezgahı doğrusal yönde ilerleme hareketi yapar. Tezgahın üzerinde birden fazla kesici ağız yer aldığı için çakısı oldukça sağlamdır. Bu kısım doğrusal hareketler yapmak için özel olarak tasarlanmıştır. İş parçalarından talaş kaldırma işlemi de esasen bu hareketle gerçekleşir. CNC frezeleme işleminin detayları, hafıza kartında yüklü özel programda kayıt altındadır. Böylelikle aynı ürünün üzerinden tekrar tekrar geçme ihtiyacı oluşmaz. Frezelemenin sorunsuz şekilde ilerlemesi için takım değiştiricilerin doğru zamanda devreye girmesi gerekir. Bunun için otomatik takım değiştirici devreye girer. Otomatik talaş konveyörü ise iş parçası üzerindeki talaşları otomatik olarak uzaklaştırır.
CNC Freze Tezgahı Kısımları Nelerdir?
Bir CNC freze tezgahında başlıca üç bölüm vardır. Bunlar ana bölüm, başlıklar ve aksesuarlar şeklindedir. Ana bölümde gövde ve konsol ile araba ve tablalar yer alır. Başlıklar freze tezgahı başlıklarıdır. Aksesuarlar ise malafalar, mengeneler, divizör ve karşılık puntası ile bağlama pabuçlarından oluşur.
CNC Frezeleme Nasıl Yapılır?
Herhangi bir iş parçası üzerinde CNC frezeleme yapmak için öncelikle iş parçasını tezgaha bağlamak gerekir. Bu aşamada parçanın referans noktalarını tezgaha tanımlama gerçekleştirilir. Parçanın referans noktalarının tezgaha tanımı, prob isimli hassas alıcı uç aracılığıyla sağlanır. Nitekim prob ucunun görevi, iş parçasının ham ölçüsünü ve tezgahtaki konumunu makineye iletmektir. CNC frezeleme sırasında kesici takımlar böylelikle sıfır hatayla çalışma imkanı kazanır. Parçanın tezgaha yerleşmesinin ardından kesici takımlar özel bir mekanizmaya yerleşir. Bu mekanizmanın adı magazindir. İş parçasının hareketini sağlayan diğer mekanik sistemlerin devreye girmesiyle CNC frezeleme devam eder.
CNC Freze Tezgahında Yapılan İşlemler Nelerdir?
İşletmenizde iyi bir CNC freze tezgahı varsa bununla birçok imalat sürecinizi başarıyla gerçekleştirmeniz mümkün. CNC frezeleme ile ilgili en merak edilen sorulardan biri, “CNC freze tezgahı ne işe yarar?” sorusudur. Kısaca ifade edecek olursak CNC freze tezgahları her şeyden önce düz ve açılı yüzeylerde işleme yapar. Bu işlem, yüzeyden talaş kaldırma şeklinde gerçekleşir ve yüzey frezeleme olarak da bilinir. Bunun yanı sıra kanal ve diş açma ile düz ve dairesel bölüntü yapma işleri de CNC freze tezgahlarında gerçekleşen işlemler arasındadır. Bu tezgahların ana kısımları, başlıkları ve diğer aksesuarları, çeşitli amaçlarla CNC frezeleme yapmayı kolaylaştırır. Tezgahlarda gerçekleşen işlemlerin adları ise iki temel kaynaktan gelir. Bunlardan ilki, kullanımı gerçekleşen kesici takımın ismidir. Diğeri ise gerçekleşen frezeleme işleminin ismidir.
CNC Yüzey Frezeleme Nedir?
CNC frezeleme işleri arasında en yaygın olanlarından biri yüzey frezelemedir. Bu işlem sırasında freze tezgahı farklı takımlara ihtiyaç duyar. Takımların birlikte uyumlu çalışması CNC programları sayesinde gerçekleşir. Nitekim bu programların en önemli özelliği, CNC makine yönetimi işlerine esnek bir yapı kazandırmasıdır. Böylelikle programlarda değişiklik yapmak veya değişiklikleri geri almak kolaylaşır. Yüzey frezelemede daha çok 45 derece giriş açılı frezeler ön plandadır. Ancak operatörün yaptığı programlama çerçevesinde yuvarlak uçlu veya kenar frezeleri de yüzey frezeleme sırasında koordineli şekilde devreye girer. Bu sayede yüzeyde CNC freze açılı işleme kusursuz şekilde gerçekleşir.
CNC Freze Diş Açma Nedir?
İş parçası üzerinde bir deliğe diş yuvası açma işlemine diş açma denir. CNC frezeleme işlerinde diş açma işlerine de sıkça ihtiyaç duyulur. Bu işlemde freze delik çevirme işlemleri kılavuz kullanmadan gerçekleşir. CNC frezelemede özel freze bıçakları bilgisayar kontrolündedir. Kesici takımların diş açma süreci böylelikle sıfır hatayla gerçekleşir. Endüstriyel imalat süreçlerinde CNC freze diş açma işlemi genellikle havuz işleme, yan kontör işleme, kanal açma gibi işlemlerle birlikte gerçekleşir. Ayrıca delik büyütme gibi işlemler de bu süreçlere eşlik eder. İnsan emeğiyle bitmesi günlerce sürecek işlemler böylelikle CNC frezeleme teknolojileri sayesinde dakikalar içinde biter.
CNC Freze Tezgahlarında G Kodlarının Anlamları Nedir?
CNC frezeleme işlerinde operatör, G kodlarını kullanarak gerekli durumlarda süreçlere müdahale etme imkanına sahiptir. Bu kodlar aynı zamanda da belli bir frezeleme işlemini hafızaya alır. Böylelikle tekrarını gerektiren durumlarda zaman tasarrufu sağlar. Bu kodlar içinde en önemlileri anlamlarıyla birlikte şu şekildedir.
- G00: Kesici takımını hızlandırır.
- G01: Kesici takımını doğrusal yönde harekete geçirir.
- G02: Saat yönünde dairesel hareket komutudur.
- G03: Saat yönünün tersi yönde dairesel hareket komutudur.
- G04: Sistemi geçici olarak durdurur.
- G17: X-Y düzlem seçimi yapar.
- G18: X-Z düzlem seçimi yapar.
- G19: Y-Z düzlem seçimi yapar.
- G20: İnç ölçü sistemine geçiş yapar.
- G32: Diş açma komutudur.
- G84: Diş çekme çevrimi sağlar.
- G92: Diş açma çevrimi sağlar.
- G98: mm/dak cinsinden ilerlemeyi düzenler.
- G99: mm/devir cinsinden ilerlemeyi düzenler.
CNC Freze Tezgahının Avantajları Nelerdir?
- İnsan emeğine duyulan ihtiyacı azaltır. Geleneksel tezgahlara oranla CNC freze tezgahlarında tüm işlemler çok daha kısa sürede biter.
- Üretim sürecini hep aynı tempoda tutar. Böylelikle öngörülebilirlik sağlar. Planlama süreçlerinde hata riskini azaltır.
- İş parçasının ön hazırlık sürecini kolaylaştırır. Makineye yerleştirme ve konum belirleme işleri özel uçlar sayesinde gerçekleştiği için hata ihtimali yok denecek kadar azdır.
- İşlemesi zor ve ağır malzemelerde bile CNC frezeleme yöntemleri pratik çözümler sunar. İş parçalarını taşıma ve işleme maliyetlerinde tasarruf sağlar.
- Seri üretim potansiyellerini artırır. Tezgahta gerçekleşen bir işlem hafızaya girerse defalarca kez sorunsuz şekilde gerçekleşir. Bu sayede seri imalatta hız ve verimlilik artışı oluşur.
- Hassas ölçümleme ve doğru kodlama sayesinde üretim hatalarını önler. Nitekim operatörün etkisi sınırlı olduğu için kalıp ve metal parça çözümleri gibi konularda süreçler sıfır hatayla tamamlanır.
- CNC freze tezgahlarını besleyen özel batarya sistemleri, elektrik kesintileri sırasında devreye girer. Böylelikle üretimin kesintisiz akışı sağlanır.
Ino Machinery Freze Makinalarıyla Henüz Tanışmadınız Mı?
CNC frezeleme hakkında faydalı bilgiler paylaştığımız bu yazımızı küçük bir hatırlatmayla tamamlamak istiyoruz. Ino Machinery olarak 2010 yılından bu yana CNC makine ve tezgahları alanında üretim yapıyor ve farklı sektörlerin ihtiyaçlarını karşılıyoruz. Bursa Kestel’de hizmet veren fabrikamızda CNC frezeleme alanında da standartları yükseltiyoruz. Nitekim CNC frezeleme yüksek hassasiyet gerektiren bir operasyondur. Bu nedenle insan hatalarını olabildiğince azaltmak gerekir. Bu amaçla ürettiğimiz freze makineleri pek çok sektörde frezeleme ihtiyaçlarına nitelikli çözümler sağlıyor. Ürün portföyümüz içinde yer alan CNC freze makinalarını incelemek için Frezeler sayfamızı ziyaret edebilirsiniz.